Mensen raken soms verstrikt in de oude sferen van de hersenen, het oerbrein of reptielenbrein. Dan worden ze vlug angstig of boos. Je zult dat regelmatig ondervinden en toch kun je verder werken met veerkracht en ontspanning.
Heb je dat al wel eens meegemaakt? Je laat per vergissing de kastdeur in de keuken openstaan en je krijgt plots een reeks onverwachte scheldwoorden naar je toe geslingerd. Je dient de aanvaller uiteraard van repliek en voor dat je het weet is er dagenlang geen klank meer in huis. Of erger. Soms vallen er persoonlijke beledigingen, pijnlijke en kwetsende opmerkingen of nog erger. Wat kan je dan doen.
Een aanpak in 8 stappen.
- Het is in elk geval een slecht idee om onmiddellijk de tegenaanval in te zetten en ook met agressie te reageren als men je aanvalt. Win altijd tijd. Tel tot tien vooraleer je ook maar iets doet. Want degene die agressief reageert zit in zijn primitieve brein, het reptielenbrein. En kan dus niet meer logisch reageren. Je kan hem de agressie in feite zelfs niet kwalijk nemen. Want in dat reptielenbrein is alleen maar plaats voor adrenaline en cortisone. Voor aanvallen of vluchten. Daar is geen plaats voor redeneren. Wat je dus moet doen is ruimte creëren zodat de aanvaller tijd heeft om over te schakelen op het meer cognitieve deel van zijn brein. Het ergste wat je kunt doen is tegenspreken of ook aanvallen. Want dan ben je twee reptielen die tegen mekaar vechten. En je weet hoe dergelijk gevecht afloopt. Eén van de twee moet verliezen. In feite verlies je dan alletwee. Een relatie kan blijvend geschonden zijn of het kan je je reputatie of zelfs je baan kosten. Win dus tijd. Praat nooit tegen iemand die in zijn reptielenmodus zit.
- Stel vragen. Vragen stellen is een goede methode om twee dingen te bereiken. Je wint tijd en je brengt de aanvaller dichter bij het logisch deel van zijn brein, de prefrontale cortex. En pas dan kun je als volwassen mensen de ruzie aanpakken.
- Wees je bewust dat de meeste vormen van agressie frustratie-agressie of zelfs angst zijn. Toon dus respect. Tracht te weten te komen waarom een kleine frustratie plots zo een gewicht krijgt. Vraag waarom dit allemaal zo belangrijk is. En meestal kom je dan op respect uit.
- Neem vervolgens een meta-positie in. Stel je eens voor dat er een camera aanwezig is die alles registreert. Ook je opwinding en je boosheid en de vorm van je gelaat. Als je deze camera-positie kunt innemen zul je onmiddellijk merken dat je boosheid afneemt en dat de hele zaak ridicule vormen aanneemt. Dissocieer je dus van de zaak en verhuis naar je cognitieve brein.
- Blijf zelf vooral kalm. Reageer niet met boosheid maar ook niet nonchalant. Laat je niet meeslepen door de boosheid van anderen. Twee boze mensen kunnen niet praten tegen mekaar. Dan ontaard een gesprek in een opbod met verspilling van massa’s energie. En op de duur gaan beide partijen in weerstand. Men praat niet meer over de kern van de zaak, men wil “winnen”. En dan gaat het niet meer over de ruzie, maar om het gelijk. En realiseer je, er is een verschil tussen gelijk krijgen en gelijk halen. En realiseer je ook, in dit leven zul je moeten leren kiezen tussen gelijk krijgen of gelukkig zijn.
- Wordt nooit persoonlijk. Zeg nooit “Jij hebt…”. Want dan voelt de andere partij zich steeds echt aangevallen en dan wordt het reptielenbrein pas echt actief.
- Generaliseer nooit. Gebruik dus geen woorden zoals nooit, altijd, steeds, weer…Stel vragen en tracht de ruzie tot zijn ware proporties te herleiden. Vragen zoals : “Waarom kwetst je dit zo deze keer” of “Als ik het goed begrijp dan wordt je nu boos omdat..” zijn tovermiddelen om te kalmeren. Dan geef je aan dat er nu een probleem is, maar dat dit toch niet in alle omstandigheden en altijd zo is.
- En tenslotte, als je een probleem veroorzaakt, excuseer je dan en vooral, vraag hoed at je dat nu in het vervolg SAMEN zult aanpakken.
Er zijn drie soorten agressie: frustratie agressie, instrumentele agressie en agressie onder invloed van alcohol of andere ontremmende middelen .
- FRUSTRATIE & AGRESSIE.
Deze vorm van agressie ontstaat onder erge ’emotionele druk’ en meestal na een vermeende persoonlijke aanval. De eerste reactie is meestal enorm heftig en ongecontroleerd. Men moet dringend stoomaflaten, dikwijls na een vermeend agressief gedrag van iemand anders of een vermeende persoonlijke aanval of een gebrek aan respect. Dan is het oppassen geblazen. Men kan dit vergelijken met een ballon vol met lucht. Er moet lucht kunnen ontsnappen of de ballon ontploft. Een ander kenmerk is ook dat deze vorm van agressie niet lang kan volgehouden worden. Tenzij men er op reageert. Dan pas is er gevaar voor het servies.
- INSTRUMENTELE AGRESSIE
Bij instrumentele agressie wordt agressief gedrag ingezet om een gewenst doel/belang te bekomen. Bij deze soort agressie vind je vaak imponerend gedrag terug zoals: hard praten, op tafel slaan, dichtbij komen staan enz. Soms is dit ook een vorm van emotionele chantage. Dan geeft men je dikwijls de schuld van iets waar je in feite niets mee te maken hebt.
Door het gebruik van verdovende of bewustzijnsveranderende middelen is men soms niet meer voor rede vatbaar. Mensen worden dan soms heel erg agressief. Angst kan plotseling omslaan in een aanval van blinde woede. Dan maak je beter dat je je zelf beschermt of wegkomt want hier is geen plaats meer voor rede.
Bij mensen die hallucineren of waandenkbeelden hebben, is ook vaak angst in het spel. En angst kan altijd overslaan in agressie.
- PASSIEVE AGRESSIVITEIT
Tenslotte bestaat er nog passieve agressiviteit. Dat is voor de toeschouwer soms een puberaal gedrag van de agressor. Maar die is wel kwaad en soms blind agressief zonder dat te uiten, en zonder dat hij of zij voor rede vatbaar is. Het verzet kan zich op de volgende manieren openbaren . - Opdrachten onnodig lang uitstellen of zelfs vergeten
- Prikkelbaarheid en hyperactief gedrag
- Niet bereid zijn advies te aanvaarden
- Onnodige kritiek geven of totaal in weerstand gaan
- Een coalitie vormen met andere personen
Wat het ook is, agressie kost meters energie en is soms een teken van een burn-out.
Opletten dus!
